Vùng Tây Bắc của Việt Nam từ lâu đã nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, không khí trong lành và nền văn hóa đa dạng, phong phú. Nhưng không chỉ có vậy, vùng đất này còn thu hút du khách nhờ những món ăn đặc sản có giá trị cao, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, có thể lên tới hàng triệu đồng cho một bữa ăn. Mỗi món ăn không chỉ đơn thuần là thực phẩm mà còn là một phần của nghệ thuật ẩm thực, một minh chứng cho sự kỳ công và tinh hoa của người dân nơi đây.
1. Lợn cắp nách – Đặc sản của người Mông
Lợn cắp nách là một trong những món ăn đặc sản nổi tiếng của người dân tộc Mông ở các tỉnh vùng cao Tây Bắc như Hà Giang, Sơn La hay Lai Châu. Món ăn này được gọi là "lợn cắp nách" vì lợn khi còn nhỏ thường được chủ nuôi mang trên tay hoặc cắp nách mang đi chăn thả. Chính vì vậy, lợn cắp nách có thịt săn chắc, ít mỡ, và rất thơm ngon.
Giá của một con lợn cắp nách có thể lên tới hàng triệu đồng tùy theo trọng lượng và chất lượng. Thịt lợn cắp nách được chế biến thành nhiều món, nhưng phổ biến nhất là thịt lợn nướng hoặc luộc. Món nướng được ướp gia vị đặc trưng của người Mông, như sả, ớt, tỏi, gừng và hạt dổi, tạo nên hương vị đặc biệt, đậm đà. Còn món luộc lại được ăn kèm với rau rừng và chẩm chéo – một loại gia vị đặc trưng của Tây Bắc. Đây là món ăn không thể thiếu trong những dịp lễ hội hay các buổi tiệc lớn.
2. Gà đen (Gà ác) – Món ăn giàu dinh dưỡng
Gà đen Tây Bắc, hay còn gọi là gà ác, là giống gà đặc sản của vùng núi cao. Gà đen không chỉ có thịt thơm ngon mà còn được biết đến với những giá trị dinh dưỡng vượt trội, giúp bồi bổ sức khỏe. Với bộ lông đen huyền bí và thịt đen đặc trưng, gà đen Tây Bắc có thể chế biến thành nhiều món, nhưng món gà hầm thuốc Bắc là phổ biến nhất.
Món ăn này được chế biến với các loại thuốc Bắc quý hiếm như nhân sâm, kỳ tử, táo đỏ, gừng, hành… kết hợp với gà đen để tạo nên một món ăn bổ dưỡng, giàu vitamin và khoáng chất. Một nồi gà hầm thuốc Bắc có thể có giá lên tới hàng triệu đồng, tùy theo chất lượng gà và các vị thuốc. Món ăn này thường được dùng trong các bữa tiệc lớn, hoặc để chăm sóc sức khỏe trong những ngày lạnh giá của mùa đông vùng cao.
3. Bò tái chanh Mộc Châu
Bò tái chanh là một trong những món ăn đặc trưng của cao nguyên Mộc Châu, Sơn La. Với những con bò nuôi thả tự nhiên trên các đồi cỏ xanh, thịt bò nơi đây rất ngọt, chắc và có vị tươi ngon đặc biệt. Món bò tái chanh được chế biến từ thịt bò tươi, thái mỏng rồi trộn với các gia vị như chanh tươi, gừng, tỏi, ớt, hành và rau thơm. Đặc biệt, món ăn này được thưởng thức ngay khi thịt bò còn hơi tái, giữ được vị ngọt nguyên chất và độ tươi ngon của thịt.
Giá của món bò tái chanh có thể dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng, tùy vào số lượng và chất lượng bò. Món ăn này thường được phục vụ trong các nhà hàng cao cấp, đặc biệt là khi du khách ghé thăm Mộc Châu. Ngoài việc ăn kèm với các loại gia vị đặc trưng, bò tái chanh còn được dùng với cơm trắng hoặc bún, tạo thành một bữa ăn đậm đà hương vị Tây Bắc.
4. Rượu cần Tây Bắc
Rượu cần là một đặc sản không thể thiếu trong những bữa tiệc, lễ hội của người dân vùng Tây Bắc. Rượu được làm từ gạo nếp nương, lên men tự nhiên và thường được uống qua ống cần. Đây là một thức uống rất đặc biệt, mang đậm nét văn hóa của các dân tộc như H'Mông, Thái, Tày, Nùng…
Rượu cần không chỉ có hương vị đặc trưng mà còn là biểu tượng của sự mến khách và tình đoàn kết trong cộng đồng. Một bình rượu cần, tùy vào chất lượng và vùng sản xuất, có thể có giá từ vài trăm nghìn đến hàng triệu đồng. Mỗi lần uống rượu cần, mọi người thường cùng nhau cười nói, hát hò, tạo nên không khí vui vẻ, gắn kết tình làng nghĩa xóm.
5. Xôi ngũ sắc
Xôi ngũ sắc là món ăn truyền thống của người Thái, được chế biến từ những nguyên liệu tự nhiên như lá dứa, lá cẩm, nghệ, đậu đỏ, và mật ong để tạo thành các màu sắc bắt mắt. Mỗi màu sắc của xôi đều mang một ý nghĩa đặc biệt, tượng trưng cho các yếu tố trong cuộc sống, như đất, nước, lửa, gió và trời. Xôi ngũ sắc thường được dùng trong các dịp lễ hội, đám cưới, đám tang hay những ngày Tết cổ truyền của người Thái.
Mặc dù xôi ngũ sắc có giá khá hợp lý, nhưng đối với các du khách, đây vẫn là một món ăn mang đậm dấu ấn văn hóa, thể hiện sự chăm sóc và tình yêu của người dân Tây Bắc đối với khách phương xa.
Các món ăn đặc sản vùng Tây Bắc không chỉ mang lại hương vị tuyệt vời mà còn chứa đựng trong đó những câu chuyện, những giá trị văn hóa sâu sắc. Dù có giá thành cao, nhưng khi thưởng thức những món ăn này, du khách sẽ cảm nhận được sự quý giá của từng nguyên liệu, sự tỉ mỉ trong cách chế biến và tình yêu mà người dân Tây Bắc dành cho ẩm thực của họ.
