Sinh học lớp 7 Kết nối tri thức Bài 22

I. Giới thiệu chung về hệ tuần hoàn

Hệ tuần hoàn là một trong những hệ thống quan trọng trong cơ thể sống. Nó có nhiệm vụ vận chuyển các chất dinh dưỡng, oxy, và các chất thải trao đổi chất giữa các bộ phận trong cơ thể. Nhờ có hệ tuần hoàn, cơ thể có thể duy trì sự sống và thực hiện các hoạt động sống một cách hiệu quả. Hệ tuần hoàn ở người bao gồm tim, mạch máu và máu.

II. Cấu tạo của hệ tuần hoàn

Tim
Tim là cơ quan chủ yếu trong hệ tuần hoàn, đóng vai trò như một máy bơm giúp máu di chuyển khắp cơ thể. Tim nằm trong lồng ngực, hơi lệch sang bên trái và có hình dạng như một chiếc túi nhỏ. Tim chia thành bốn ngăn: hai tâm nhĩ (phía trên) và hai tâm thất (phía dưới). Máu từ các bộ phận trong cơ thể sẽ được đưa về tim qua các tĩnh mạch, sau đó tim sẽ bơm máu đến các cơ quan thông qua các động mạch.
Mạch máu
Mạch máu là hệ thống các ống dẫn giúp máu lưu thông trong cơ thể. Mạch máu được chia thành ba loại chính:
- Động mạch: là các mạch máu mang máu đi từ tim đến các cơ quan, có thành dày và đàn hồi để chịu áp lực cao khi máu được bơm ra.
- Tĩnh mạch: là các mạch máu mang máu từ các cơ quan trở về tim. Thành tĩnh mạch mỏng và có van một chiều giúp máu không bị chảy ngược.
- Mạch mao mạch: là các mạch máu rất nhỏ, có vai trò trao đổi chất giữa máu và các tế bào. Đây là nơi diễn ra quá trình trao đổi oxy, chất dinh dưỡng, và chất thải giữa máu và các tế bào.
Máu
Máu là một chất lỏng đặc biệt có trong hệ tuần hoàn, có chức năng vận chuyển oxy, dưỡng chất và các chất thải. Máu bao gồm huyết tương và các tế bào máu. Huyết tương chiếm phần lớn trong máu và chứa nước, muối khoáng, các chất dinh dưỡng, hormone và chất thải. Các tế bào máu gồm có hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu:
- Hồng cầu: mang oxy từ phổi đến các tế bào trong cơ thể và đưa CO2 trở lại phổi.
- Bạch cầu: giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và bảo vệ sức khỏe.
- Tiểu cầu: giúp quá trình đông máu khi có vết thương.

III. Chức năng của hệ tuần hoàn

Vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng:
Hệ tuần hoàn có vai trò chính trong việc cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng cho các tế bào trong cơ thể. Oxy được hít vào từ phổi qua đường hô hấp và được vận chuyển đến các tế bào nhờ hồng cầu. Các chất dinh dưỡng từ thức ăn được hấp thụ vào máu qua ruột non và cũng được vận chuyển đến các tế bào.
Vận chuyển chất thải:
Các chất thải như CO2 và các sản phẩm trao đổi chất khác sẽ được máu vận chuyển đến các cơ quan bài tiết như phổi (để thải CO2) và thận (để thải chất độc và nước thừa).
Điều hòa nhiệt độ cơ thể:
Hệ tuần hoàn giúp duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định bằng cách điều chỉnh lưu lượng máu tới các cơ quan, đặc biệt là da. Khi cơ thể nóng, lưu lượng máu tới da sẽ tăng, giúp cơ thể tỏa nhiệt. Khi cơ thể lạnh, lưu lượng máu giảm để giữ nhiệt.
Bảo vệ cơ thể:
Hệ tuần hoàn có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn và virus thông qua bạch cầu. Khi cơ thể bị nhiễm trùng, bạch cầu sẽ tấn công và tiêu diệt các tác nhân gây hại. Tiểu cầu còn có nhiệm vụ ngừng chảy máu khi có vết thương bằng cách tạo ra cục máu đông.

IV. Cách chăm sóc hệ tuần hoàn

Để hệ tuần hoàn hoạt động tốt, chúng ta cần có chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý:

Ăn uống khoa học: Ăn nhiều rau quả, giảm lượng mỡ và muối trong khẩu phần ăn để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và tăng cường tuần hoàn máu.
Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc giúp cơ thể có thời gian phục hồi và duy trì hoạt động của hệ tuần hoàn.
Tránh stress và nghỉ ngơi hợp lý: Stress kéo dài có thể làm tăng huyết áp và gây hại cho tim mạch.

V. Kết luận

Hệ tuần hoàn đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc duy trì sự sống và sự hoạt động bình thường của cơ thể. Việc hiểu rõ về cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn giúp chúng ta có cách chăm sóc sức khỏe hợp lý, từ đó bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh tật, đặc biệt là các bệnh tim mạch. Chúng ta cần thực hiện lối sống lành mạnh và có chế độ ăn uống khoa học để hệ tuần hoàn luôn hoạt động tốt.

-20% Hot 5