Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì? Các loại và cách dùng
Thuốc tránh thai khẩn cấp (TTKCC) là một giải pháp hiệu quả để ngừa thai trong những trường hợp khẩn cấp, khi biện pháp tránh thai thông thường không được sử dụng hoặc thất bại. Loại thuốc này hoạt động bằng cách ngăn cản hoặc trì hoãn quá trình rụng trứng, thay đổi lớp nội mạc tử cung để không cho trứng đã thụ tinh làm tổ. Tuy nhiên, TTKCC không nên được sử dụng như một biện pháp tránh thai chính thức, mà chỉ dành cho tình huống cấp bách.
1. Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp, được chia thành hai nhóm chính dựa trên thành phần hoạt chất và tác dụng của chúng:
a. Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa Levonorgestrel
Levonorgestrel là một loại hormone tổng hợp có tác dụng ức chế quá trình rụng trứng và thay đổi lớp nội mạc tử cung, từ đó giúp ngăn cản sự thụ tinh hoặc sự làm tổ của trứng. Một số thương hiệu phổ biến như Postinor, Escapelle hoặc Next Choice. Loại thuốc này thường có hiệu quả cao khi được sử dụng trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau quan hệ tình dục không bảo vệ. Tuy nhiên, hiệu quả của thuốc giảm dần theo thời gian, vì vậy càng sớm sử dụng, hiệu quả càng cao.
b. Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa Ulipristal acetate
Ulipristal acetate là một loại thuốc khác có tác dụng tương tự như Levonorgestrel, nhưng hiệu quả của nó kéo dài lâu hơn, có thể sử dụng trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau quan hệ. Thuốc này có thể giúp ngăn cản quá trình rụng trứng hoặc làm thay đổi môi trường tử cung, ngăn cản sự làm tổ của trứng. Một số thương hiệu chứa Ulipristal acetate phổ biến như EllaOne. Loại thuốc này được khuyến cáo sử dụng nếu quan hệ tình dục không bảo vệ xảy ra trong thời gian dài hơn.
2. Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Để đạt hiệu quả tối ưu, việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp cần phải tuân thủ đúng hướng dẫn của nhà sản xuất và chỉ định của bác sĩ. Dưới đây là hướng dẫn chung về cách dùng thuốc:
a. Lưu ý khi sử dụng thuốc
- Sử dụng càng sớm càng tốt: Thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả tốt nhất khi sử dụng trong vòng 24 giờ sau quan hệ tình dục không bảo vệ. Sau 72 giờ, hiệu quả của thuốc sẽ giảm dần.
- Chỉ sử dụng trong trường hợp khẩn cấp: Thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là biện pháp tránh thai chính, nên không nên dùng thường xuyên.
- Không thay thế biện pháp tránh thai thường xuyên: Để bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài, các phương pháp tránh thai như bao cao su, thuốc tránh thai hàng ngày, hoặc dụng cụ tử cung (IUD) nên được sử dụng.
b. Cách sử dụng
- Đối với thuốc chứa Levonorgestrel: Uống 1 viên ngay sau khi có quan hệ tình dục không bảo vệ. Nếu bạn nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống, cần uống lại một viên khác.
- Đối với thuốc chứa Ulipristal acetate: Uống 1 viên càng sớm càng tốt trong vòng 120 giờ sau quan hệ tình dục không bảo vệ. Nếu bạn bị nôn trong vòng 3 giờ sau khi uống, cần dùng một viên khác.
c. Các tác dụng phụ có thể gặp phải
Một số tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp bao gồm buồn nôn, mệt mỏi, đau đầu, hoặc thay đổi chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, các triệu chứng này thường sẽ tự hết sau một vài ngày. Nếu các triệu chứng kéo dài hoặc có vấn đề nghiêm trọng, nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
3. Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp là một phương pháp hiệu quả trong việc ngừa thai, nhưng việc lạm dụng quá mức sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản. Dưới đây là một số điều cần lưu ý:
- Không sử dụng thường xuyên: Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp quá nhiều có thể gây ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và sức khỏe sinh sản lâu dài.
- Không bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục: Thuốc tránh thai khẩn cấp không có tác dụng ngừa các bệnh lây qua đường tình dục (STIs), vì vậy, nếu không sử dụng biện pháp bảo vệ, bạn vẫn có nguy cơ mắc các bệnh này.
4. Kết luận
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một công cụ hữu ích trong những tình huống không lường trước được, giúp ngăn ngừa việc mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên, nó chỉ nên được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp và không thay thế cho các biện pháp tránh thai dài hạn và an toàn hơn. Để đảm bảo sức khỏe sinh sản, bạn nên lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp và tham khảo ý kiến của bác sĩ để nhận được lời khuyên chính xác.
